Bey Mahallesi Dönüşüyor

Bey Mahallesi Dönüşüyor

Tarihi ve kültürel mirasımıza sahip çıkıyoruz, restorasyonlara tüm hızıyla devam ediyoruz.

Osmanlı Döneminde mahalleler adını genellikle mahallede bulunan bir mescit veya camiden almışlardır. Bey mahallesi de adını 1578 yılında yapılmış olan Bey Camisinden almıştır. Fransız işgalinde büyük hasar gören cami günümüze ne yazıkki  ulaşmamıştır. Gaziantep’in geleneksel mimarisinin büyük oranda korunduğu Bey Mahallesi 1536 yılında, tahrir defteri kayıtlarına göre 50 haneden oluşmaktaydı.

Evliya Çelebi’nin seyahatnamesinde “Şehrin her sokak başında kale gibi kapılar vardır. Her gece sokaklarında kandiller yanar” diye bahsettiği mahalle Bey Mahallesidir. Yapılan sözlü tarih çalışmasında bu kapıların her gece kilitlendiği belirtilmektedir.

Bey mahallesinin bir diğer önemli özeliği de Müslüman ve Ermeni vatandaşların bir arada uyum içinde yaşamalarıdır. Mahalleye yakın konumda bulunan St.Mary Kilisesi (Kurtuluş Cami), Aziz Bedros Kilisesi (Ömer Ersoy Kültür Merkezi), Kendirli Kilisesi ile Bey Cami, Kozanlı Cami ve Eyüboğlu Cami bu durumu destekleyen dini yapılardır.

Bey Mahallesi bir tepe üzerinde yer almakta olup, Gaziantep’teki taş işçiliğinin, geleneksel Antep evlerinin son derece önemli örneklerinin bulunduğu bir mahalledir.

Tescilli ve tescilsiz yapıların bulunduğu sivil mimarlık örneği bu yapılar, Gaziantep’te taş işçiliğinin ne düzeyde olduğunu göstermekle birlikte, Türk mimarlık tarihi açısından da önemli bir kaynaktır. Tüm Osmanlı Dönemi mahallelerinde olduğu gibi konut dokusu, dar sokaklar ve çıkmazlar boyunca devam etmekte olup, sokakların genişliği zamanın şartlarına göre düşünülmüş ve en fazla yüklü bir devenin geçebileceği genişlikte tutulmuştur. Özgün sokak dokusu korunmuş olan mahallede, yöresel keymıh taşından yapılmış olan tescilli/tescilsiz Antep Evleri yer almaktadır. Büyük oranda korunmuş olan mahallenin, modern kent alanı içinde geleneksel mimarinin tanıtılması ve yaşatılması amacıyla Sokak Sağlıklaştırma Projesi yapılmıştır. Proje; Hanifioğlu Sokak, Noter Sokak, Eski Sinema Sokak, Kayacık Ara Sokak, Öz Işık Çıkmazı, Kıssa Sokak ve Bay Sokaklarında 2009 yılında Sokak Sağlıklaştırması yapılmış böylece Bey Mahallesi turizme kazandırılmıştır.

Koruma amaçlı imar planına aykırı betonarme yapılar tespit edilerek bu yapılar yıkılmış tarihi dokunun özgünlüğünü koruması sağlanmıştır. Ayrıca gerekli görülen bazı noktalarda da kamulaştırmalar yapılmıştır. Öncelikle sokaklarda bulunan 200 adet evin sokağa cephe veren taraflarında hasarlı olan duvarlarda çürüyen taşlar değiştirilerek yüzeyde raspa yapılmıştır. Yüzeylerin temizlenmesi için kimyasal ve mekanik temizliği yapılmıştır.  Bazı cephelerde ise horasan sıva yapılmıştır. Kapılarda, pencere doğramalarında ve cumbalarda restorasyon işleri yapılmış ve gerekli görülenler değiştirilmiştir. 

Yine hasarlı çatılar restore edilerek gerekli görülenler değiştirilmiş ve yeni baca imalatı yapılmıştır. Sokaktaki mevcut asfalt kaldırılıp tüm alt yapılar (su ve kanalizasyon) yenilenerek elektrik ve telefon/internet hatları da yer altına alınmıştır.  Sokakların aydınlatılması yerden verilen ışıklarla olup, yangın hidrandı, hidrolik çöp ünitesi de konulmuştur. Tüm bu uygulamalardan sonra sokaklar geleneksel kesme bazalt taş ile döşenmiştir.

Bey Mahallesi Sanat Sokağına Dönüşüyor

Bey Mahallesinin daha canlı, yaşayan bir doku oluşturulması ve çeşitli sanatsal faaliyetlerin yürütülmesi amacıyla mahalledeki Hanifioğlu ve Noter Sokaklarında “Sanat Sokağı”nın yapılması planlanmaktadır. Bu kapsamda, Gaziantep’e ait coğrafi ve kültürel işaretleri referans alan dekoratif veya fonksiyonel enstalasyon çalışmaları, sokak dokusu ve işleyişi ile uyumlu biçimde, bir tasarım doğrultusunda belirlenen yerlere yerleştirilecektir. Geleneksel sokak dokusuna aykırı olmayacak biçimde, yeni eklenecek yapısal fonksiyon değişikliklerine izin verecek ölçüde açıklıklar oluşturularak, fonksiyonların gerekliliği eklentiler ve değişimler yapılacaktır.

Söz konusu bölgede bulunan işletmelerin sokak dokusuna aykırı uygulamalar kaldırılarak veya yeni yapılacak düzenlemelerle uyumlu hale getirilecektir. İşletmelerin sokak ile bağlantısının sağlanması ile işletmelerin kullanacağı yeni mobilyalar tasarlanacaktır. İşletme tabelası, yön ve işaretlemeler de tasarlanacaktır. Sokak cephelerine ve yapılara ait taş duvar ve doğramalarda oluşmuş olabilecek tahribat veya hasarlar tespit edilerek, uygun tamirat/tadilat uygulamaları yapılacaktır.

Bey Mahallesi Müzeler Mahallesi Oldu

Büyükşehir Belediyemizin 200 adet evin, 2.700 metre uzunluğundaki cephesinde yaptığı Bey Mahallesi Sokak Sağlıklaştırma çalışmaları sonucunda kültürel mirasımız olan,

Antep evleri ve sokakları hak ettiği özgün kimliğine kavuşarak, dar sokakları, sokağa taşan cumbaları, konakları, butik otelleri, müzeleri ve kültür merkezleri ile Gaziantep’in önemli cazibe merkezlerinden biri olmuştur.

Bu bağlamda mahallede çocukların dünya oyuncaklarını görebileceği “Oyun ve Oyuncak Müzesi”, Bey Mahallesi nüfusuna kayıtlı olan Mustafa Kemal Atatürk anısına “Atatürk Anı Müzesi” ve Gaziantep’in yetiştirdiği şahsiyetlerden olan ve Gaziantep hizmet etmiş Ali İhsan Göğüş anısına  “Ali İhsan Göğüş Müzesi” yapılarak ziyarete açılmıştır.

Söz konusu alanda Gaziantep yaşam kültürüne ait izler, atık demir parçalarından tasarlanan heykeller yardımıyla sokak başları renklendirmiş ve Atatürk Bulvarı girişinde kuşlarla oluşturulan üç boyutlu tasarım konumlandırılmıştır.

7 Adet Konak Restore Ediliyor

Açık hava sineması, sosyal ve kültürel tesis alanları ile gelen ziyaretçilerin Gaziantep’in geleneksel yaşam kültürünü deneyimleyebileceği butik otellerin yapılacağı yaşayan bir mahalle olması için gerekli tüm adımlar atılmaktadır.

Bu kapsamda Bey Mahallesi'nde bulunan ve tarihi değeri olan 7 adet konağın restorasyonunun yapılmasıyla, konaklar günümüz ihtiyaçlarına cevap verecek şekilde çağdaş yaşamdaki yerlerini alacaklardır. Tescilli taşınmaz kültür varlığı olan bu konaklar, Osmanlı dönemi mimarisinin nadide örneklerini temsil etmektedir. Restorasyon çalışmaları, özgün detayları koruyarak ve tarihi dokuya sadık kalınarak yapılmaktadır. Böylece bu konaklar, geçmişten günümüze gelen geleneksel yaşam kültürümüzün birer tanığı olarak gelecek kuşaklara aktarılmaktadır.

Restorasyon çalışmalarının devam ettiği bu tarihi konaklar, aynı zamanda turizm açısından da büyük bir potansiyele sahiptir. Gaziantep, zengin tarihi ve kültürel mirasıyla ziyaretçileri kendine çekmekte ve bu projenin tamamlanmasıyla birlikte turizm hareketliliği daha da artacaktır. Tarihi sokaklardaki tescilli taşınmaz kültür varlığı olan bu konaklar, turistlerin ilgisini çekecek ve şehrin turizm gelirine katkı sağlayacaktır.

Gaziantep’in İlk Sineması Yeniden Hizmete Girecek

Bu konaklara verilecek olan yeni fonksiyonlarla; Bey Mahallesi yaşayan, canlı, kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yürütüldüğü bir merkez haline gelecektir. Gaziantep’in ilk sinemalarından olma özelliğine sahip olan Bey Mahallesindeki ev, yeniden açık hava sinemasına dönüştürülerek Gaziantep gecelerinin vazgeçilmez etkinlikleri arasında yerini alacaktır.

Dünyada şehir adıyla anılan tek mutfak olma gururunu taşıdığımız Gaziantep mutfağı, yaratıcı şehirler ağında bulunmaktadır. Gaziantep mutfağı da kültürel mirasın önemli bir parçası olduğundan bu kültürü tanıtmak ve yaşatmak belediyemizin son derece önemli misyonlarındandır. Yöresel malzemelerle yapılacak olan yüzlerce tencere yemeklerinin, özel içeceklerin, tatlıların, üzüm şırasından yapılan sucuk, bastık vb. ile yüzlerce baharat ve salçaların, turşuların yapıldığı mekanlar haline gelece  ktir. Anne yemeği tadında olacak bu eşsiz lezzetleri yerli ve yabancı turistlerin tatmasının yanı sıra bölgedeki özel ve kamu çalışanlarının yemek yiyebileceği yeme içme mekanları ve kitap kafeler haline gelecektir.